Η άνοια

 

Η φυσιολογική εξασθένηση των νοητικών λειτουργιών με την πρόοδο της ηλικίας ή η ήπια νοητική διαταραχή, έχουν ως σύμπτωμα την εξασθένηση νοητικών λειτουργιών, όπως η μνήμη, ο λόγος, η αντίληψη, η κρίση κ.α..

Η άνοια αποτελεί το αποτέλεσμα μιας ή περισσοτέρων διακριτών παθολογικών διεργασιών στον εγκέφαλο, με συμπτώματα νοητικής εξασθένισης, αρκετά έντονα, ώστε να προκύπτει μία διάκριση από τη φυσιολογική εξασθένηση ή την ήπια νοητική διαταραχή.

Υπάρχουν πολλά είδη άνοιας. Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί πάνω από 100 είδη άνοιας, διαφορετικής αιτιολογίας. Τα συνηθέστερα είναι: α) η νόσος Αlzheimer, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 65% του συνόλου των ασθενών, β) η αγγειακή άνοια, σε ποσοστό 20%, γ) η άνοια με σωμάτια Lewy, σε ποσοστό 15% και δ) ακολουθούν μετωποκροταφικές άνοιες, η άνοια της νόσου Parkinson κ.ά.. Υπάρχουν επίσης καταστάσεις που μπορούν να τη μιμηθούν. Συχνά τα συμπτώματα δεν περιορίζονται στις νοητικές λειτουργίες, αλλά επεκτείνονται και στη διάθεση, στη συμπεριφορά ή στην κινητικότητα. Τα νοητικά συμπτώματα μπορεί να προηγούνται ή να έπονται των υπολοίπων.

Η πρώιμη αναγνώριση της αιτίας της άνοιας είναι σημαντική, καθώς κάποιες μορφές είναι αναστρέψιμες, εφόσον αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Για τις μη αναστρέψιμες μορφές, η πρόγνωση είναι κατά κανόνα καλύτερη, όταν η θεραπεία ξεκινά νωρίς.

 

Η Νόσος Alzheimer

Η Νόσος Alzheimer είναι μια χρόνια νευροεκφυλιστική ασθένεια του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Παρουσιάζει τρία στάδια εξέλιξης. Στην ήπια μορφή της χαρακτηρίζεται από σταδιακή απώλεια της μνήμης και περιορισμό των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών του εγκεφάλου. Είναι μια νόσος της «τρίτης ηλικίας», παρόλο που σποραδικά συναντώνται περιστατικά και σε μικρότερες των 65 ετών ηλικίες. Τα αρχικά συμπτώματα συχνά περνούν απαρατήρητα, τόσο από τον ασθενή όσο και από τα μέλη της οικογένειάς του.

Όσο η νόσος εξελίσσεται, επηρεάζονται σταδιακά και οι δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, δηλαδή οι κοινωνικές σχέσεις, η διαχείριση των οικονομικών, η αυτοεξυπηρέτηση, η οδήγηση κλπ. Με την πάροδο του χρόνου οι δυσκολίες αυτές γίνονται τόσο σοβαρές, ώστε ο ασθενής να εξαρτάται ολοκληρωτικά από τους άλλους. Πολλές φορές, στις δυσκολίες αυτές, προστίθενται και διαταραχές συμπεριφοράς, όπως επιθετικότητα, απάθεια, διαταραχές ύπνου και όρεξης, υπερκινητικότητα.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της νόσου από τον ίδιο τον ασθενή, για τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής του ασθενούς, αλλά και προκειμένου οι συγγενείς (και όσοι φροντίζουν τους πάσχοντες), να είναι καλύτερα ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι να χειριστούν τα προβλήματα που προκαλεί η νόσος στον άνθρωπό τους, αλλά και στους ίδιους. Η διάγνωση είναι το πρώτο βήμα προς τον προγραμματισμό για το μέλλον.