1. Υπάρχει διαφορά μεταξύ νόσου του Alzheimer και άνοιας;

Ο όρος άνοια αναφέρεται σε ένα «σύνδρομο» το οποίο αποτελεί μια συλλογή από συμπτώματα και ενδείξεις. Η άνοια είναι το σύνδρομο κατά το οποίο τα άτομα αντιμετωπίζουν προβλήματα μνήμης καθώς και προβλήματα σε άλλους τομείς, οι οποίοι ελέγχονται από τον εγκέφαλο, όπως ο λόγος, η προσοχή κλπ. Το σύνδρομο της άνοιας έχει πολλές αιτίες αλλά η πλέον συχνότερη (σε ποσοστό 60%-70%) είναι η Νόσος Alzheimer.

2. Ποια είναι τα συχνότερα είδη άνοιας;

Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί πάνω από 100 είδη άνοιας, διαφορετικής αιτιολογίας. Τα συνηθέστερα είναι: 

α) Η νόσος Αlzheimer, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% του συνόλου.

β) Η αγγειακή άνοια, σε ποσοστό 20%. 

γ) Η άνοια με σωμάτια Lewy, σε ποσοστό 15%. 

Ακολουθούν μετωποκροταφικές άνοιες, η άνοια της νόσου Parkinson κ.ά.

3. Ποια είναι συνοπτικά τα συμπτώματα της άνοιας;

 Τα συχνότερα συμπτώματα της άνοιας είναι τα εξής:

• εξασθένηση της μνήμης
• προβλήματα προσανατολισμού
• δυσκολία σε ορισμένες απλές δραστηριότητες (ντύσιμο, τηλεφωνήματα)
• διαταραχές της σκέψης και του λόγου
• διαταραχές της συμπεριφοράς, και αλλαγή στοιχείων του χαρακτήρα π.χ. ανησυχία και επιθετικότητα.

4. Ποια τα εξελικτικά στάδια της νόσου;

Η Νόσος Alzheimer έχει τρία βασικά στάδια:

Πρώιμο στάδιο

Συνήθως ένα άτομο στην πρώιμη φάση ανάπτυξης της νόσου Alzheimer:

• Έχει σταδιακά αυξανόμενη σύγχυση σχετικά με το πού βρίσκεται, ενώ παρουσιάζει επίσης την τάση να χάνεται εύκολα.
• Χάνει την ικανότητα να ξεκινάει δραστηριότητες με δική του πρωτοβουλία και χωρίς καθοδήγηση.
• Αποφεύγει να αντιμετωπίσει νέες, μη οικείες καταστάσεις, όπως να κάνει ένα ταξίδι. 
• Παρουσιάζει καθυστερημένες αντιδράσεις και μειωμένη ικανότητα εκμάθησης.
• Αρχίζει να μιλά με πολύ αργότερο ρυθμό σε σχέση με το παρελθόν.
• Δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα οικονομικά του και να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του.
• Παρουσιάζει «φτωχή» κριτική ικανότητα και λαμβάνει λανθασμένες αποφάσεις.
• Μπορεί να είναι κυκλοθυμικό και να έχει ενδείξεις κατάθλιψης, ενόχλησης και νευρικότητας.

Αυτά τα συμπτώματα είναι συνήθως πιο έντονα όταν το άτομο βρίσκεται σε ένα καινούριο μέρος ή καλείται να αντιμετωπίσει ένα ασυνήθιστο ή πρωτόγνωρο γι' αυτό περιστατικό.

Μεσαίο στάδιο

Κατά το μεσαίο στάδιο της νόσου ο πάσχων:

• Δυσκολεύεται να αναγνωρίσει στενούς φίλους, ακόμη και μέλη της οικογένειάς του.
• Είναι ανήσυχος και περιπλανιέται.
• Έχει πρόβλημα σε απλές δραστηριότητες όπως την ανάγνωση, τη γραφή και την αριθμητική.
• Αντιμετωπίζει πρόβλημα με την οργάνωση των σκέψεών του σε λογική σειρά.
• Δυσκολεύεται να ντυθεί.
• Νευριάζει εύκολα, ενώ μπορεί να γίνει εχθρικό και μη διαθέσιμο για συνεργασία.
• Πιστεύει παράλογα πράγματα (παρακρούσεις), είναι καχύποπτο προς τους άλλους και ευερέθιστο.
• Χρειάζεται συνεχή επίβλεψη.
• Χάνει την αίσθηση του χρόνου.

Τελικό στάδιο

Στα τελικά στάδια της Νόσου Alzheimer ο ασθενής παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα:

• Δεν μπορεί πλέον να κάνει μόνο του μπάνιο, να φάει, να ντυθεί ή να πάει τουαλέτα.
• Ενδέχεται να καθηλωθεί στο κρεβάτι ή σε αναπηρικό καροτσάκι.
• Χάνει την ικανότητα μάσησης της τροφής.
• Χάνει εύκολα την ισορροπία του και μπορεί να πέφτει συχνά.
• Παρουσιάζει ιδιαίτερα μεγάλη σύγχυση κατά τις βραδινές ώρες και έχει αϋπνίες.
• Δεν μπορεί να επικοινωνήσει λεκτικά.
• Έχει ακράτεια ούρων.

 

5. Η άνοια είναι κληρονομική;

Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε σήμερα, η μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων άνοιας τύπου Alzheimer δεν είναι κληρονομικής μορφής. Έχουν ανακαλυφθεί όμως και γονίδια τα οποία σχετίζονται με την νόσο. Ωστόσο, η ύπαρξη τους δεν συνεπάγεται εμφάνιση της νόσου, απλώς αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισής της. Σ’ έναν περιορισμένο αριθμό οικογενειών, όπου η εμφάνιση της Νόσου Alzheimer εντοπίζεται  σε νεαρές ηλικίες, έχει βρεθεί μια γενετική μεταλλαγή, η οποία και ευθύνεται για την ασθένεια.

6. H άνοια παρουσιάζεται και σε άτομα νεότερης ηλικίας;

Η άνοια εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών. Υπάρχει ωστόσο  μια μικρότερη ομάδα ασθενών που εμφανίζουν συμπτώματα άνοιας πριν από την ηλικία των 60 ετών.

7. Θεραπεύεται η άνοια;

Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει δυνατότητα να σταματήσουμε την εξέλιξη της ασθένειας, τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται φαρμακευτικές ουσίες οι οποίες επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου και ελέγχουν τα συμπτώματά της.

8. Γιατί έχει σημασία η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας;

Η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας έχει σημασία γιατί:

• Αν και δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για την άνοια, υπάρχουν σήμερα φάρμακα στην διάθεση μας που επιβραδύνουν την εξέλιξη της νοητικής έκπτωσης (παροδικά).
• Υπάρχουν, επίσης, φάρμακα που μπορούν να ελέγξουν σε σημαντικό βαθμό τα ψυχιατρικά συμπτώματα της νόσου.

Η νόσος επηρεάζει όχι μόνο τον ασθενή, αλλά και το ευρύτερο οικογενειακό του περιβάλλον. Οι ασθενείς με νόσο Alzheimer δημιουργούν συχνά με τη συμπεριφορά τους στους περιθάλποντες τους (άμεσο οικογενειακό περιβάλλον), ποικίλα συναισθήματα που δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμα και χρειάζεται η στήριξη και η «εκπαίδευσή» για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της νόσου από έμπειρους και εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας.

 

Οι παραπάνω πληροφορίες είναι απλώς ενδεικτικές και προέρχονται από την σχετική βιβλιογραφία. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι  υποκαθιστούν τις πληροφορίες που μπορεί να σας παρέχει ο γιατρός σας, ο οποίος είναι ο καταλληλότερος για να σας ενημερώσει σχετικά με τη νόσο, αλλά και τη θεραπευτική αντιμετώπισή της.